اگر طرفدار رمان های پلیس-جنایی هم نباشید مطمئنا تا حالا اسم آگاتا کریسی را شنیدید. آگاتا کریستی خالق دو شخصیت هرکول پوآرو و خانم مارپل است و آثارش بعد از انجیل و مجموعه آثار شکسپیر بیش از هر نویسنده ای در طول تاریخ چاپ شده. آمار باورنکردنی دو تا 4 میلیارد نسخه به زبان اصلی و 103 زبان دیگر(منبع:بی بی سی). اما جالب است بدانید آگاتا نوشتن رمان پلیسی را به خاطر شرطی که بسته بود شروع کرد. با یوکن همراه باشید.
خواهر آگاتا با او شرط بست که او نمی تواند رمان جنایی بنویسد. او مدتی برای پیدا کردن شخصیت اصلی داستانش مردد بود تا این که در میان پناهندگان بلژیکی در شهر لیدز، یک مرد قد کوتاه با قیافه‌ای خاص، توجهش را جلب کرد و به این ترتیب هرکول پوآرو، متولد شد.
«آگاتا مری کلاریسا میلر» متولد 15 سپتامبر 1890 او که از طرف مادر به یکی از خانواده های اشرافی بریتانیا می رسید و پدری آمریکایی داشت، هیچ گاه تلاش نکرد تابعیت آمریکا را دریافت کند. البته دولت بریتانیا هم پاسخ این وفاداری را به خوبی داد و به خاطر خدمات ارزنده ای که او برای ادبیات داستانی انجام داده بود عالی ترین نشان خود یعنی بانوی عالی رتبهٔ امپراتوری بریتانیا را اعطا کرد. آگاتا در سال 1914 با «آرچیبالد کریستی» که یک سرهنگ نیروی هوایی بود ازدواج کرد و نام خانوادگی خود را به کریستی تغییر داد.
آگاتا کریستی بخت خود را با داستان های عاشقانه هم آزمود که در آنها از نام مستعار مِری وستماکوت استفاده میکرد، اما به زودی دریافت که استعداد و توانایی بسیار بیشتری در خلق شخصیت های جنایتکار، ریاکار و توطئه گر و البته گاراگاه های زبده و عجیب و غریب دارد. دوستداران آثار آگاتا به خاطر خلق 66 اثر پلیسی لقب «ملکه جنایت» را به او دادند. بدون شک او از مهم‌ترین و مبتکرترین نویسندگانی است که در راه توسعه و تکامل داستان‌های جنایی کوشیده و عده زیادی از نویسندگان امروزی از شیوه نگارش او تاثیر گرفته اند.
در سال 2015 یک نظر سنجی وسیع بین 15 هزار نفر در سراسر دنیا صورت گرفت. این نظرسنجی به دنبال محبوب ترین اثر آگاتا کریستی بود و بنا به نتایج آن «و سپس هیچ‌کس نبود» 21 درصد آرا را از آن خود کرد و رمان‌های «قتل در قطار سریع‌السیر شرق» و «قتل راجر آکروید» در جایگاه دوم و سوم قرار گرفتند. جالب اینکه این اثر، رمان مورد علاقه خود آگاتا کریستی هم بود، تا جایی که او در سال 1943 این اثر را به صورت نمایشنامه باز نویسی کرد.
داستان «و سپس هیچ‌کس نبود» از جایی شروع میشود که ده نفر برای گذراندن تعطیلات به جزیره ای به نام جزیره زنگی دعوت می شوند. این ده نفر (که هر یک مرتکب جنایتی شده و توانسته از دست عدالت بگریزد) به زودی متوجه می شوند که دعوت کننده همگی شان یک نفر است و پس از آن شرایط به گونه ای پیش میرود که این افراد به شکل مرموزی به کام مرگ می روند.
«قتل در قطار سریع‌السیر شرق» دومین رمان محبوب آگاتا کریستی از مجموعه داستان های هرکول پوآرو است که در آن پوآرو با افرادی ناشناس در قطاری که از غرب اروپا به سمت شرق حرکت میکند، همسفر می شود. در طول مسیر قتلی رخ می دهد و پوآرو در صدد پیدا کردن قاتل برمیآید.
آگاتا در آن سال ها پس خیانت همسر اولش زندگی مشترک 14 ساله را رها کرده بود و 2 سال بعد با باستان شناسی به نام مکس مالوان ازدواج کرد. آنها سفر های متعددی به مقصد خاورمیانه از جمله ایران داشتند.
آگاتا کریستی رمان «قتل در قطار سریع‌السیر شرق» را در سال 1934 وقتی در هتل پرا پالاس استانبول سکونت داشت نوشت. استانبول آخرین ایستگاه شرقی قطار سریع‌السیر اورینت بود که در آن زمان بین غرب و شرق اروپا در تردد بود.
اتاقی که آگاتا کریستی در آن اقامت داشت توسط مقامات هتل پرا پالاس به‌عنوان یادبود این نویسنده در همان حال و هوای زمان اقامت کریستی حفظ و نگهداری شده‌است.
رمان سوم در نظرسنجی سال 2015 «قتل راجر آکروید» است. ماجرا در یک محیط روستایی و تا حدودی اشرافی اتفاق می افتد. راجر آکروید در اتاق کارش به قتل می رسد و هرکول پوآرو که از همسایه های اوست تلاش می کند که قاتل او را به دام بیاندازد. از آن دست آثار کریستی است که تمام جوانب آثار کلاسیک رمان جنایی را رعایت کرده و پرسوناژهای رایج رمان های کلاسیک معمایی هم همگی حضور دارند، از سرپیشخدمت عصا قورت داده و مقرراتی (که رفتارش مشکوک است، ولی خواننده به او شک نمی کند) گرفته تا مستخدم‌ها و آشپز و سرآشپز و سایر خدمه که جزو ملزومات این گونه آثارند.
اما آگاتا در این رمان یک نکته ی کلیدی آثار کلاسیک را از قلم انداخت. اعضای «باشگاه پلیسی نویسان اصولگرا» منجمله خود آگاتا کریستی متعهد شده بودند که دروایت داستانها کاملا روراست باشند و هیچ چیز را از خواننده پنهان نکنند. اما آگاتا در این اثر به دلخواه خود اطلاعات را به صورت جسته گریخته به خواننده ارائه می کند. اعضای باشگاه به خاطر این کار آگاتا کریستی را که هنوز آوازه بلند خود را بدست نیاورده بود به شدت زیر سوال بردند و تنها دوروتی لی سایرز بود که از شیوه او دفاع کرد. این رمان که از رمان های اولیه آگاتا بود شهرت زیادی را برای او به ارمغان آورد.
آگاتا در زمان جنگ جهانی اول در بیمارستان و سپس در داروخانه کار میکرد،شغلی که تاثیر زیادی بر نوشته های او داشت.بسیاری از قتلهایی که در کتاب هایش رخ می دهند از طریق خوراندن سم به مقتولان صورت میگیرد.از روی آثار او بازی های کامپیوتری هم ساخته شده که میشه به :
و سپس هیچ کس نبود / قتل در قطار سریع السیر شرق / شیطان زیر آفتاب / قتل های ای بی سی اشاره گرد.
در سال 1955 آگاتا کریستی نخستین کسی بود که جایزهٔ استاد اعظم را از مجمع معمایی‌نویسان آمریکا دریافت کرد. به علاوه این مجمع در همان سال نمایشنامه او به نام «شاهد پرونده» را به‌عنوان بهترین اثر و برندهٔ جایزه «ادگار» انتخاب کرد.
بسیاری از رمان های آگاتا کریستی به صورت مستقیم ویا برداشت آزاد تبدیل به فیلم سینمایی و برنامه‌های رادیویی و تلویزیونی شده اند. و نمایشنامه های او هم بارها در سالن های بزرگ تئاتر دنیا به اجرا در آمده اند. «تله موش» که یکی از نمایشنامه های معروف اوست اولین بار در 25 نوامبر 1952 در لندن به روی صحنه رفت و از آن تاریخ تا زمان حاضر فقط در لندن بیش از 2٬000 بار به روی صحنه رفته‌است.
آگاتا کریستی هیچوقت تحصیلات آکادمیک را تجربه نکرد و بیشتر آموخته های خود را از کتابخانه بزرگ پدرش کسب کرده بود. او در 12 ژانویهٔ 1976 و در سن 85 سالگی درگذشت.
