حتما تاکنون مطالب زیادی درباره خلاقیت شنیده‌اید. تعاریف مختلفی برای این واژه وجود دارد، اما حقیقت این است آنچه به عنوان تعریف خلاقیت شنیده‌ایم، صحیح و دقیق نیست. تصور کنید می‌خواهید به جوانی توصیه‌هایی درباره خلاقیت، انجام کارها به روش متفاوت و جالب بدهید، آن وقت است که متوجه می‌شوید تعریفتان خیلی هم دقیق نیست. در ادامه با یوکن همراه باشید تا توصیه‌هایی کلیدی درباره خلاقیت بخوانید. پس از آن، می توانید برای افراد کم‌سن‌تر از خودتان درباره‌ی خلاقیت حرف بزنید.
1. شما به اندازه‌ی دیگران خلاق هستید
خیلی از افراد تردید دارند انسان خلاقی هستند یا نه؟ اما این طرز تفکر کاملا اشتباه است. بدون اغراق، تمام انسان‌ها خلاق، باهوش و توانمندند. خلاقیت تنها به خلق آثار هنری همانند پیکاسو یا نواختن موسیقی همانند باخ محدود نمی‌شود.
ممکن است مادری در تربیت فرزند خود از روشی جدید و خلاقانه استفاده کند، پس او پا به فرآیندی خلاق گذاشته است. خیلی از فعالیت‌های دیگری که به نظر عادی می‌رسند دقیقا همین‌طورند. شما می توانید در روابطتان، حل مسائل، چیدن کمد لباس و خیلی کارهای دیگر، خلاق باشید و به شیوه‌ای متفاوت عمل کنید.
هیچ وقت خود را دست کم نگیرید. شما به همان اندازه خلاق هستید که تمام انسان‌ها خلاقیت دارند. تنها جایگاهی که خلاقیت هر کدام‌مان متجلی می‌شود باهم متفاوت است.
اگر در کارها و وظایفمان خلاقیت خاصی دیده نمی‌شود، دلیل آن نبود خلاقیت نیست. دلایل مختلفی چون نبود انگیزه می‌توانند سبب خاموشی موتور خلاقیت شود.
2. به ارزش خلاقیت پی ببرید
شاید کاری که انجام می‌دهید، امکان بروز خلاقیت را در اختیارتان قرار ندهد. گاهی در زندگی ممکن است با چنین شرایطی مواجه شوید. در این مواقع باید روی نتایجی که خلاقیت بیشتری در اختیارتان می‌گذارد، حساب کنید.
تلاش برای انجام متفاوت کارها و به کارگیری خلاقیت سبب می‌شود تا عملکرد بهتری از خود نشان دهید. مطالعات جدید حاکی از آن است، کارمندانی که در انجام وظایف کاری خود خلاقیت بیشتری به کار می‌گیرند، مشارکت و عملکرد بهتری در پیش‌برد امور دارند. خلاقیت با انجام کارهای دیگر همراه با وظایف اصلی نمود می‌یابد. دلیل این مسئله آن است کارهای جانبی که در کنار پروژه‌های اصلی دنبال می‌شود، ریسک کمتری داشته و فشار زیادی به شما وارد نمی‌کند، به همین خاطر سبب بروز خلاقیت بیشتر می‌شود. این کارها به دلیل ریسک پایین سبب محدودیت شما نمی‌شود و بسیار لذت‌بخش هستند. پس کارهای جانبی که خلاقیت شما را بر می‌انگیزند، لذت، ریسک پایین و فشار کاری ناچیزی دارند.
3. برنامه‌ی مشخصی برای تقویت قدرت خلاقیت داشته باشید
سامرست موآم نویسنده مشهوری است که در ساعت مشخصی از روز بیشترین خلاقیت را داشته است. او ادعا کرده همیشه ساعت 9 صبح با خلاقیت فراوانی روبرو بوده و ایده‌های ناب به ذهنش خطور می‌کرد.
شاید کمی عجیب باشد، اما برای بروز خلاقیت بیشتر و به‌کارگیری این ویژگی باید برنامه‌ای منظم تدوین کنید و با برنامه به فرآیند مؤثر خلاقیت وارد شوید. بهتر است زمان مشخصی از روز را برای تقویت خلاقیت در خود در نظر بگیرید.
شاید تصور کنید خلاقیت به طور ناگهانی و بدون برنامه در شما بروز می‌کند، اما حقیقت چیزی دیگری است. در فرآیند برنامه ریزی شده برای خلاقیت با گزینه‌های مختلفی که وجود دارد، امکان بروز تفکری خلاق و نوآورانه فراهم می‌شود. پس همیشه برای جوشش خلاقیت خود تلاش کنید.
اگر فکر می‌کنید باید در خانه بنشینید تا خلاقیت ناگهان به سراغتان بیاید، احتمال ورود آن تقریبا غیرممکن است. در واقع، برنامه‌ی روزانه و مداوم سبب تقویت فعالیت‌های مغزی‌تان می‌شود. علاوه بر آن، ارتباطات عصبی در مغز تقویت می‌شود که به پیشرفت و جوشش خلاقیت کمک می‌کند.
4. با محدودیت‌ها مواجه شوید
شاید کمی سخت باشد اما خیلی از افراد می‌گویند انسان در محدودیت‌ها پخته می‌شود. از جمله محدودیت‌هایی که مانع پیشرفتتان می‌شود، محدودیت زمانی، انرژی و کمبود منابع است.
هر چه زمان کمتری برای بروز خلاقیت داشته باشید، امکان سازگاری شما با محیط بیشتر خواهد شد. جالب است بدانید، خیلی از فعالیت‌های هنری در زمان اندک انجام می‌شوند.
نقاشی‌های فوق‌العاده‌ای که به سرعت ترسیم می‌شوند و طرح‌های مختلفی که فقط در چند ثانیه به شاهکار تبدیل می‌شوند، همه نشان‌دهنده این هستند که محدودیت‌ها نباید مانعی بر سر راه خلاقیتتان باشد.
5. شکست بخورید اما هیچ وقت دچار رکود نشوید
ترس دشمن اصلی ماست. خیلی از افراد از شکست و ابراز ایده‌های خود واهمه دارند، از قضاوت دیگران می‌ترسند. ترس‌های زیادی وجود دارد، اما باید بدانید اقدام از هر کار دیگری مهم‌تر است.
باید با ترس‌های خود مواجه شوید و جرات کنید اولین گام را بردارید. شاید نتیجه‌ی تلاش شما خیلی قابل توجه نباشد یا حتی خراب از کار در بیاید؛ مهم این است جرات کرده و در مسیری گام برداشته‌اید.
این کار نشان می‌دهد از دیگران جلوترید. در هر صورت شما به فرآیندی خلاقانه وارد شده‌اید. شاید جایگاه بالایی در گستره‌ی خلاقیت نداشته باشید اما جای پیشرفت دارید و می‌توانید به سمت جلو حرکت کنید. وقتی به خاطر ترس وارد مسیر نشوید، سستی و رکود تمام وجودتان را فرا می‌گیرد.
6. ایده‌های خلاقانه بروز دهید
باید ایده‌های خلاق و خوب خود را ابراز کنید. شاید نتیجه‌ی مطرح کردن یک ایده چندان خوشایند نباشد یا نتیجه در ذهن و روی کاغذ خیلی بهتر از عمل باشد، اما مهم اقدام است.
باید بتوانید جرات ابراز ایده‌هایتان را داشته باشید و با آزاد کردن افکار خود، ایده‌های ناب و جدیدی که به ذهنتان خطور می‌کند را در مسیر ابراز قرار دهید.
7. سبک و سیاق خود را بشناسید
در هر زمینه‌ای که مشغول فعالیتید، در آن تمرین کنید. این تمرین از طریق دنبال کردن اخبار، مطالب مختلف و علاقه‌مندی‌هایتان، حاصل می‌شود. پس همانند آهن‌ربا اطلاعات مختلف را به خود جذب کنید.
برای این که سلیقه‌ی خود را پیدا کنید، بخوانید و بشنوید و ببینید. با این راهکار صاحب سبک و سیاق خواهید شد. وقتی دقیقا بدانید به چه چیزهایی علاقه دارید و چه چیزهایی برایتان جالب نیست، بهتر می‌توانید کارهای خلاقانه انجام دهید و برای ابراز خلاقیت فکر کنید.
8. به دنبال چیزهای الهام‌بخش باشید
خود را در مواجهه با چیزهایی قرار دهید که برایتان الهام‌بخش هستند. باید ببینید چه چیزهایی سبب الهام‌بخشی بیشتر شما می‌شوند. برخی افراد در اوج نا امیدی به ایده‌های خلاقانه دست می‌یابند و برخی دیگر رؤیاپردازی‌های روزانه سبب جوشش چشمه‌ی خلاقیتشان می‌شود.
نویسندگان و هنرمندان خلاق می‌دانند چطور فرآیند خلاقیت خود را مدیریت کنند، این تفاوت اصلی آن‌ها با افراد عادی است. این افراد لزوما خلاق‌تر نیستند و ایده‌های بیشتری ندارند، بلکه می‌دانند چطور از ایده‌های خود بهره‌برداری کنند. آن‌ها با تمرکز روی توسعه‌ی توانایی کسب ایده های جدید قدم در راه خلق می‌گذارند.
همیشه باید افکار نو و ایده‌های خلاقی که به ذهنتان می‌رسد را یادداشت کنید تا در زمان مناسب از آن‌ها بهره ببرید. اگر بخواهید سوژه‌های خلاق در ذهنتان باقی بماند، قطعا از این ایده‌ها استفاده‌ای نخواهید کرد.
9. برای خلاقیت، ارتباطات خود را گسترش دهید
ارتباط دانش و تجربه، بهترین دست‌آورد را برایتان به ارمغان می‌آورد. پیوند میان دانش و خلاقیت هم نتیجه‌ی مشابهی دارد. خلاقیت به معنای توانایی برقراری ارتباط میان چیزهای مختلف است.
استیو جابز می‌گوید:
افراد خلاق می‌توانند رابطه‌ی میان اشیا و مفاهیم برقرار کنند که دیگران توان درک آن را ندارند. به همین خاطر ممکن است گاهی فکر کنند ایده‌ای که ابراز کرده‌اند و از آن استقبال شده، کاملا بدیهی و روشن بوده و ارزش ستایش دیگران را ندارند.
دانشمندان می‌گویند خلاقیت وقتی بروز می‌کند که بخش‌های مختلف مغز با هم ارتباط برقرار کنند.
افراد خلاق تجربیات خود در زندگی و وقایع مختلف را کنار هم می‌گذارند و به ایده‌ای خلاقانه می‌رسند. همانند استیو جابز و ساخت گوشی‌های هوشمند که با الهام از نمایشگرهای قدیمی و کنار هم قرار دادن مؤلفه‌های ساختاری آن‌ها خلق شد.
10. همیشه رقابتی سالم داشته باشید
همیشه می‌گویند بودن در جمعی که شما بهترین و باهوش‌ترین فرد حاضر هستید، ثمری برایتان ندارد. این جمله بسیار عمیق است و نشان می‌دهد همواره باید به دنبال پیشرفت بود.
وقتی احساس کنید از همه بهتر هستید، هیچ انگیزه‌ای برای رشد و خلاقیت نخواهید داشت؛ اما بودن در میان کسانی که بهتر از شما عمل می‌کنند و شایستگی بیشتری دارند، سبب می‌شود در رقابتی سالم قرار گیرید و تلاش و تمرکز خود را برای توسعه بیشتر کنید.
11. ارتباطات خود را مدیریت کنید
حتما شنیده‌اید، رفتار شما مشابه 5 نفری است که بیشترین معاشرت را با آن‌ها دارید. پس رفتار شما برآیند رفتارهای آن‌ها خواهد بود.
باید ببینید با چه کسانی معاشرت و هم‌نشینی دارید. وقتی در اطرافتان افراد خلاق و الهام‌بخش باشند، قطعا تأثیر مثبت زیادی روی شما خواهند داشت و باعث می‌شوند چشمه‌ی خلاقیت شما هم به جوشش بیافتد.
12. برای بروز خلاقیت جزئی‌نگر نباشید
برای افزایش قدرت خلاقیتتان تلاش کنید از نکته‌سنجی و جزئی‌نگری دور بمانید، چرا که مانع از به پرواز درآمدن ذهن برای بروز خلاقیت می‌شود.
برای ورود به فرآیند خلاقانه نیازمند داشتن چهارچوب و چشم‌انداز هستید. وقتی همیشه به دنبال نتیجه و اظهار نظرهای دیگران باشید، هیچ توانی برای ابراز خلاقیت نخواهید داشت.
13. در تنهایی خود به دنبال بروز خلاقیت باشید
باید بدانید خلاقیت با غرق شدن در افکار انفرادی به وجود می‌آید. اگرچه همکاری و فعالیت گروهی بسیار مفید است و می‌تواند ایده‌ها و افکار تازه‌ای در ذهن ایجاد کنند، اما برای خلق بهترین آثار باید با خود خلوت کنید و به تنهایی به نتیجه برسید.
اگر به عنوان جوانی هنرمند در مسیر خلق قدم برداشته‌اید یا در هر جایگاهی به دنبال بروز خلاقیت هستید، باید قدر تنهایی خود را بدانید و در آرامش و سکون به خلق بپردازید.
14. تنها شروع کنید
خیلی از هنرمندان و بزرگان دنیای کسب وکار می‌گویند برای رسیدن به نتایج مثبت باید اولین گام را بردارید و فقط شروع کنید.
بعد از شروع راه، با تعیین مدت زمان مشخص برای تکمیل مسیری که آغاز کرده‌اید، به سمت جلو حرکت کنید. البته امکان بازبینی و سنجش پیشرفت خود را در مسیر مشاهده کنید.
15. ارائه‌ی آثار خلاقانه و نمایش آن به دیگران
در زمان شادی در مغزمان ماده‌ای شیمیایی با نام دوپامین ترشح می‌شود که احساس خوبی به ما می‌دهد. انجام کارهای لذت‌بخش با نتیجه عالی، سبب ترشح دوپامین می‌شود.
وقتی کاری خلاقانه انجام می‌دهید و آن را در معرض نمایش دیگران می‌گذارید، احساس شادی و لذت زیادی را تجربه خواهید کرد. پس باید بدانید بخش مهمی از فرآیند خلاقیت، نمایش و ارائه‌ی آن به دیگران است.
16. هدفمندانه الگوبرداری کنید
گاهی ایده‌هایی در ذهن دارید که در مرحله‌ی اجرا به خوبی پیش نمی‌رود. یکی از روش‌هایی که با تکیه بر آن می‌توانید به نتیجه مثبت و خلاق برسید، الگوبرداری از افراد موفق است. در این میان، امکان پیدا کردن سبک و سیاق شخصی به وجود می‌آید. خیلی از هنرمندان با انتخاب آگاهانه اسطوره‌هایی برای خود به افرادی بسیار موفق تبدیل شده‌اند. پس باید آگاهانه به دنبال بهترین الگوها باشید.
17. کارهای موردعلاقه‌تان را انجام دهید
هیچ فردی تحت فشار انگیزه‌ای برای اجرای خلاقیت نخواهد داشت. سعی کنید به کارهای موردعلاقه‌تان بپردازید که سبب شادی‌تان می‌شود. در این صورت امکان پیشرفت و بروز خلاقیت خیلی بیشتر خواهد بود.
لذت و خوشحالی سبب می‌شود انگیزه‌ی بیشتری برای انجام کارها داشته باشید و این مسئله سبب بروز قدرت خلاقیتتان می‌شود.
منبع: Fastcompany
