همه‌ی ما می‌دانیم که ایجاد یک تغییر بزرگ چقدر می‌تواند سخت باشد. به خصوص تغییر در وابستگی به یک دارو یا تغییرات رفتاری را به عنوان موضوعی چالش‌برانگیزتر می‌شناسیم. حتی به راحتی می‌توان تغییر در این زمینه‌ها را غیرممکن دانست. در یوکن، در ارتباط با عملی کردن تصمیم به تغییر، صحبت به میان می‌آید.
در این مقاله، ما تفکر طراح‌گونه‌ای را در پیش گرفتیم. در این تفکر، ابزارهایی که پیامدهای تدبیرانه‌ای برای مشکلات پایبندی در بردارند ارائه می‌شود. (در اینجا از کلمه‌ی پایبند، به معنای عملی که بالاترین سود را دارد استفاده می‌کنیم.)
به‌علاوه، در ارتباط با ایجاد راه‌هایی برای خو گرفتن بیماران با یک رژیم پزشکی بررسی‌هایی انجام گرفته است. ولی این راه حلها چیزهایی فراتر از حفظ سلامتی در تمام شرایط را به ارمغان می‌آورد. چرا‌که افراد را به ایجاد تغییرات بزرگ در رفتارشان دعوت می‌کند.
پایبندی به دارو به دلایل مختلفی مهم است. به طور تخمینی ده درصد از کل پذیرش بیمارستان‌ها شامل بیمارانی است که در مصرف منظم داروهایشان ناموفق بوده‌اند. در آمریکا هزینه‌ی سالانه برای مصرف نامناسب داروهای تجویز شده به بیش از صد بیلیون دلار رسیده است. (برگرفته از ویزواناتان و همکاران سال 2012)
چگونه می‌توان به بیماران کمک کرد تا داروهایشان را طبق اصول و سر وقت مصرف کنند؟
ما تحقیق بر روی این مشکل را در طی دهه‌ی قبل شروع کردیم. همان زمانی که هردویمان در IDEO، مشاوره طراحی جهانی، مشغول به کار بودیم. ما حمایت و تشویق زیادی از سوی IDEO دریافت کردیم.
دامنه وسیعی از وضعیت‌هایی که مستلزم روش‌های مختلف تاکتیک‌های پایبندی هستند را مطالعه کردیم. دامنه‌ای که شامل داروهای HIV و برنامه‌های کاهش وزن، بیماری MS، بیماری مفصلی و اختلال نعوظ بود. ( برگرفته از تحقیق کلین، واستراک و شوآرتز در سال 2006)
ما از این ابزارها برای چیزهایی فراتر از حفظ سلامتی استفاده کردیم. برای تغییرات رفتاری، خدمات مالی، مشارکت اجتماعی و نظارت بر محیط زیست. بر اثر مشاهداتمان، به این نتیجه رسیدیدم که پایبندی به دارو به 3 بعد بستگی دارد:
• عواملی که بر روی پایبندی به دارو تاثیر می‌گذارند
• روند طبیعی پایبندی به دارو برای هر بیمار
• حلقه‌ی پایبندی
عوامل پایبندی
ما چهار عامل را که بر پایبندی تاثیر می‌گذارد شناسایی کردیم. خود فرد (اینکه چه کسی است، چه چیزهایی را تجربه کرده است؟ چه اهدافی را دنبال می‌کند؟). وضعیت بیماری و تاثیری که بر زندگی بیمار می‌گذارد. درمان (رژیم، منابع مورد نیاز، طول درمان) و پایبندی و وابستگی موجود در شبکه ارتباطی که متشکل از دوستان، خانواده، متخصصین و موسسات مربوطه است.
این عوامل به طور چشمگیری برای هر فرد مبتلا و هر بیماری که شخص به آن مبتلاست متفاوت بوده و درک این موضوع بسیار مفید و کاربردی است.
دوره‌ی پایبندی
دوره‌ی پایبندی شامل سه مرحله است:1. آمادگی 2. شروع 3. ثبات و حفظ شرایط
مرحله آمادگی شامل آگاهی بیمار درمورد ماهیت بیماری و عواقب آن است (به خصوص عواقب، اگر که بیماری غیرقابل درمان است). همین‌طور ارزیابی روش‌های مختلفی که برای درمان موجود است در کنار تداوم و نظمی که برای هر روش وجود دارد.
هرگاه که بیمار انگیزه ی کافی برای شروع درمان را پیدا کرده باشد وارد مرحله‌ی اول و مقدماتی می‌شود. این مرحله شامل نظارت عملی مانند تحت پوشش بیمه قرار گرفتن، برنامه‌ریزی سفر برای دیدن متخصص یا همچنین بحث‌های عملی می‌شود. مانند داشتن یک منبع تهیه و ذخیره‌ی دارو که قابل اعتماد باشد و چالش‌هایی که با درگیر کردن رژیم در فعالیت‌های روزانه و اتفاقات زندگی محور ایجاد می‌شود.
هنگامی که بیمار از یک رژیم به طور مداوم پیروی کند وارد مرحله حفظ و ثبات آن می‌شود که این مرحله وابسته به پیروی دقیق از روال کار مقرر شده است. حتی بعد از شکست های اجتناب ناپذیری که در پایبند بودن پیش می‌آید. مرحله حفظ و ثبات شامل سروکار داشتن با عوارض جانبی یا حتی عود کردن بیماری است.
همه‌ی این مراحل در هنگامی که انگیزه و تعهد بیمار زیاد یا کم باشد، بالا و پایین‌هایی دارند. این چهار عامل برای هر بیمار و در طول مراحل به طور متفاوتی اجرا می‌شود.
حلقه ی پایبندی
این حلقه شامل شش مورد برای بیمار است:
• آیا باور داری که این درمان اثر خواهد کرد؟
• می‌توانی قاعده‌ای بیان کنی که این درمان (یا تغییرات پیشنهاد شده) چگونه مفید خواهد بود و به شما کمک خواهد کرد؟
• می‌دانی چگونه باید از آن استفاده کنی؟
• می‌توانی در مواقع نیاز عمل کنی؟
• آیا منابع لازم برای عمل در مراحل مختلف درمان را داری؟
• آیا پاداش با ارزشی که بازخوردش تقویت کارها و باورها باشد وجود دارد؟
بخش باورها شامل باور بر این است که شما واقعا بیماری و آن شرایط را دارید و واقعا خواستار تغییر هستید (برخلاف اینکه شخصی به شما بگوید که تغییر کنید). باور بر اینکه درمان مفید خواهد بود و شما موفق خواهید شد. این باورها هسته‌ی ذهن ما هستند که زیربنای هر آنچه به دنبال آن اتفاق می‌اُفتد را تشکیل می‌دهند.
بخش قاعده، درمورد این است که مردم چگونه مدل‌های ذهنی‌شان را می‌سازند چه چارچوب‌هایی هستند که تعیین می‌کنند آن تغییرات چگونه موثر خواهد بود. این درحالی است که اکثر مردم تقریبا مدل ذهنی خودشان را دارند. پس این می‌تواند یا درست باشد یا خیر.
هر چه مدل ذهنی دقیق‌تر و کامل‌تر باشد، در عوض ابزار قوی‌تری هم خواهد بود. به خصوص زمانی که مردم تحت فشار و استرس هستند یا برای یک تغییر بهینه سبک سنگین می‌کنند. در این وضعیت، صحت مدل ذهنی‌شان می‌تواند کمک کند که بهینه‌ترین و بهترین تصمیم را داشته باشند.
بخش دانستن، تمام قوانین و روش‌ها را برای دنبال کردن یک رژیم پوشش می‌دهد. همچنین شامل دانشی است که در مراحل مختلف روند تغییر و درمان چه انتظاراتی باید داشته باشیم. اینجا حمایت به معنای این است که دریابیم آیا بیمار با سیل زیادی از اطلاعات پر شده است یا اطلاعات مورد نیاز را ندارد یا اینکه اطلاعات غلط به او داده نشود.
اما دانستن اینکه روند کار چگونه باید باشد کافی نیست. بیمار به نشانه‌ها و محرک‌ها نیاز دارد تا در این مسیر بماند. این‌ها به خاطر مصرف دوزهای دارو در زمان مناسب است. این محرک‌ها باید به طور راحت در برنامه ریزی و سبک زندگی بیمار جای بگیرد.
بخش عمل، مربوط به منابعی که بیمار به آن نیاز خواهد داشت می‌شود. این منابع شامل منابع فیزیکی، شناختی، احساسی، اجتماعی و مالی است. هرگونه کمبود در این منابع شانس موفقیت در پایبندی را کاهش می‌دهد. آیا درمان از نظر فیزیکی سخت است یا از نظر اجتماعی، چون عجیب و خجالت‌آور است؟
بالاتر از همه‌ی این‌ها این موضوع مطرح است که بیماران باید در حالت ایده‌آل و بهترین حالت ممکن بازخورد دریافت کنند. این به این دلیل است که این حلقه به طور کامل طی شود و به نقطه‌ی آخر برسد و باورها و انگیزه‌هایشان تقویت شود. در نهایت به آن‌ها ارزش داده شود.
این بازخوردها در بهترین حالت ممکن باید اثرات فوری بگذارد تا معوق. بیماران باید هم برای کارهای فردی و هم برای نتیجه کارهایی که طی یک مدت انجام دادند بازخورد دریافت کنند. همچنین عوارض جانبی هم باید در نظر گرفته شود و تیم باید نسبت به آن هشیار باشد.
دکتر لاغری، مثال خوبی برای یک برنامه بسیار مؤثر کاهش وزن موفق است. استفاده از حلقه‌ی پایبندی، برای درک تمام جنبه‌های یک دکتر لاغری کاری بسیار مفید و کاربردی است. شش بعدی که در پایبندی آن را توصیف کردیم باید پایبندی کارکنان را در کنار بیماران فعال کند تا درجه موفقیت در آن را افزایش دهد.
در عوض خود دکترها باید به بیماران در درمان‌هایی که به کار می‌برند اعتماد بیشتری بدهند. درآمد حرفه‌هایی که در تعامل با تهیه مواد درمانی هستند را افزایش بدهد. قیمت کلی برای سیستم حفاظت از سلامتی را کاهش دهد و نتیجه‌های بیماران را بهبود بخشد.
اهداف برای این ابزارها هم توصیفی هستند که به ما کمک می‌کنند، متوجه شویم چه قسمت‌هایی از یک حلقه در شرایط ارائه شده انجام نشده و شکسته شده است. در عین حال تولیدی هم هستند. آن‌ها برای طراحی شفاعت‌های جدید ساخته شده‌اند و عامل‌هایی برای طراحی پیشنهاد می‌کنند.
توضیح مختصر حلقه پایبندی
باور: دریافت شخصی
زمانی که اولویت ها و انگیزه‌های شخصی تغییر می‌کند، درگیر مراحل مختلف زندگی شوید.
قاعده: انتخاب با معنی پیشنهاد دهید
به افراد کمک کنید که سبک سنگین کنند تا سبک زندگی که مناسب آن‌ها است را پیدا کنند.
دانستن: مرحله اطلاعات
اطلاعات درست را در زمان درست تهیه کنید که از مرتبط بودن و قابل درک بودن آن‌ها اطمینان حاصل کنید.
برانگیختن: استفاده از الگوها
سیستم‌هایی طراحی کنید که با روال‌های روزانه، هفتگی و ماهانه موجود در زندگی افراد هماهنگ باشد.
عمل: مقیاس را افزایش دهید
رفتارهای مثبت را راحت‌تر، بهتر و جذاب‌تر از رفتارهای منفی بسازید و جلوه دهید.
پاداش: شکاف را در نظر بگیرید
بازخورد، تشویق و پاداشی سریع و محسوس برای رفتارهای جدید بیمار تهیه کنید و تدارک ببینید.
خلاصه:
ما فکر می‌کنیم که این شش بعد می‌تواند هم به بیماران و هم به تهیه کنندگان کمک کند که کلیدهای مشکلات پایبندی را شناسایی کنند و با تمرکز لازم آن‌ها را حل کنند. آن‌ها باید به تهیه کنندگان کمک کنند تا نقش تفاوت‌های فردی را بهتر درک کرده و در پیدا کردن راه حل‌های مشابه در حوزه‌های دیگر بهتر عمل کنند.
علاوه بر آن، آن شش بعد به بیماران و تهیه کنندگان کمک می‌کند که درمان یا نمایه‌های برنامه را بهتر درک کنند. شبکه‌های دوستی مرتبط را شناسایی کنند و از آن سود ببرند و راه حل‌هایی بسازند که در زندگی روزمره کاربرد دارد. بنابراین حلقه به مردم کمک می‌کند که کلیدهای پایبندی را تعیین کرده و بر آن‌ها غلبه کنند. ولی حلقه بیشتر از آن می‌تواند کمک کننده باشد.
حلقه همچنین می‌تواند یک ابزاری باشد که به ارائه کنندگان حفظ سلامت کمک کند. این حلقه، بیمارانی که به دنبال راه حل هستند را به سمت جست‌وجو برای راه حلها راهنمایی می‌کند. نتیجه‌ی آن حلقه (یک سری طراحی‌های پر مغز که بر روی بیشترین نیازهای بیمار توجه دارد)، شیوه برخورد ما با چالش های پایبندی را عوض کرده است. امیدواریم که برای شما نیز مفید واقع شود.
منبع: psychologytoday
