خودشناسی از مهم‌ترین مهارت‌های دستیابی به موفقیت است. رفتار شما و واکنشی که در برابر محرک‌های بیرونی از خود نشان می‌دهید، با فرآیندهای ذهنی درونی‌تان کنترل می‌شود. خودشناسی تمام الگوهای فکری مخرب و عادات ناسالم را آشکار و بهبود می‌دهد. با تقویت مهارت خودشناسی، در زندگی تصمیم گیری بهتری خواهید داشت و در موقعیت‌های مختلف، واکنش عاقلانه‌تری از خود نشان می‌دهید. اکنون با یوکن همراه باشید تا چند تمرین خودشناسی به شما معرفی کنیم که موفقیت‌تان را تضمین می‌کند.
یک ضرب‌المثل آفریقایی می‌گوید:
اگر دشمن درونی وجود نداشته باشد، دشمنان بیرونی نمی‌توانند به شما آسیب بزنند.
اما چطور می‌توانیم خودشناسی‌مان را تقویت کنیم؟ در ادامه 12 تمرین برای تقویت مهارت خودشناسی ارائه داده ایم.
1. از خودتان بپرسید: چرا؟
پیش از این‌که هر تصمیمی بگیرید، از خود بپرسید «چرا؟». بعد از پاسخ، دو بار دیگر این فرآیند را تکرار کنید. اگر سه دلیل عاقلانه برای تصمیمی که گرفته‌اید داشتید، آن را عملی کنید. در این صورت از جمله افرادی خواهید بود که در انجام کارهای خود اعتماد به نفس دارید. خودشناسی یعنی این‌که بدانید انگیزه‌تان از انجام هر کاری چیست و دریابید آیا اقدامات شما معقول و منطقی‌اند یا خیر؟
2. واژه‌های عاطفی بیشتری یاد بگیرید
یک فیلسوف بزرگ می‌گوید:
محدودیت زبانی دنیای افراد را محدود می‌کند.
احساسات تنها به دو حالت خوشحالی و ناراحتی محدود نمی‌شوند. احساسات می‌توانند واکنش‌های جسمی و رفتاری قدرتمندی ایجاد کنند که پیچیدگی بیشتری از این دو حالت دارند. بیان احساسات در قالب کلمات، اثر درمانی روی مغز دارد. اگر توانایی بیان احساسات خود را نداشته باشید، به راحتی دچار استرس می‌شوید. در خیلی از سایت‌ها فهرستی از واژگان احساسی و عاطفی وجود دارد، سعی کنید هر روز یک واژه عاطفی جدید یاد بگیرید.
3. «نه» گفتن به خودتان را بیاموزید
یکی از مهارت‌های باارزش در زندگی این است که به خاطر نتایج پایدار و طولانی‌مدت، بتوانید در مقابل خوشی‌های زودگذر جلوی خودتان را بگیرید و با قاطعیت «نه» بگویید. این مهارت مانند ورزش دادن عضلات، با تمرین تقویت می‌شود. هر چه بیشتر «نه گفتن» درمورد لذت‌های زودگذر را تمرین کنید، بهتر می‌توانید در مقابل وسوسه‌های بزرگ بایستید.
شاید با شبکه های اجتماعی، فضای مجازی، تماشای فیلم و تفریح با دوستان وسوسه شوید و به وظایف روزانه‌تان نرسید. البته استفاده از این موارد اشکالی ندارد، اما باید زمان مشغولیت به آن‌ها را محدود کنید. هر روز سعی کنید یکی از این موارد را کنار بگذارید.
4. واکنش تند و عجولانه از خود نشان ندهید
افرادی که مهارت خودشناسی را در خود تقویت نمی‌کنند، نمی‌توانند در موقعیت‌های مختلف رفتار عاقلانه‌ای از خود نشان دهند. معمولا این افراد به سرعت از کوره در می‌روند و واکنش عجولانه‌ای از خود نشان می‌دهند.
بهتر است در این شرایط قبل از هر عکس‌العملی یک نفس عمیق بکشید. این کار فرصتی در اختیارتان می‌گذارد تا با ارزیابی شرایط ببینید بهترین واکنش را از خود نشان می‌دهید یا نه.
5. به عیب و نقص‌های خود توجه کنید
هر فردی عیب و نقص‌هایی دارد. اگر معایب خود را بدانید اما مسئولیت آن‌ها را به گردن نگیرید، به هیچ جایی نخواهید رسید. همه‌ی ما به راحتی درمورد عیوب دیگران حرف می‌زنیم اما نقص‌های خودمان را نمی‌بینیم. تقویت مهارت خودشناسی کمک می‌کند کمتر از دیگران عیب‌جویی کنیم و عیوب خودمان را هم ببینیم.
بعد از این‌که عیوب خود را شناسایی کردید، به دنبال رفع آن‌ها باشید. سعی کنید به جای بهانه‌تراشی، اشتباهات خود را به گردن بگیرید.
6. مراقب خودگویی‌هایتان باشید
حتما بارها برایتان پیش آمده که با خودتان حرف بزنید. همیشه افکاری که از ذهن مان می‌گذرند مفید نیستند. در مورد خودگویی‌ها مراقب باشید، زیرا کوچک ترین کلمات منفی می‌تواند باعث استرس و افسردگی شما شود. به بازخوردی که در مقابل موفقیت‌ها و شکست‌‌های خود دارید دقت کنید. آیا فکر می‌کنید تمام موفقیت‌های شما شانسی بوده؟ آیا بعد از هر شکست خودتان را سرزنش می‌کنید؟ واکنش شما در برابر موفقیت‌ها و شکست‌ها، بازخوردهای مثبت و منفی را در ذهن‌تان شکل می‌دهند. نسبت به خودتان مهربان و با عطوفت رفتار کنید. کوچک‌ترین موفقیت‌ها را جشن بگیرید و اشتباهات‌تان را ببخشید.
7. زبان بدن خود را بشناسید
برای این‌کهزبان بدن خود را بشناسید، از خودتان فیلم‌برداری کنید و بعد آن را ببینید. این کار به شما کمک می‌کند حرکات بدن خود را بشناسید و اعتماد به نفس بیشتری پیدا کنید.
هنگام تماشای فیلمی که از خود گرفته‌اید، به طرز راه رفتن، صحبت کردن و حرکات بدن خود توجه کنید. اگر عادت کرده‌اید هنگام راه رفتن خم شوید و آهسته و نامفهوم حرف بزنید، باید بدانید این عادات می‌تواند میزان ترشح هورمون کورتیزول بدن را افزایش دهد و باعث کاهش اعتماد به نفس شود. در مقابل، صاف ایستادن، محکم راه رفتن و واضح و رسا صحبت کردن می‌تواند باعث ترشح هورمون تستوسترون شود و اعتماد به نفس شما را تقویت کند. استفاده از حرکات دست می‌تواند به تبیین افکارتان کمک کند و بر واکنشی که مردم نسبت به شما نشان می‌دهند تاثیر بگذارد. توصیه می‌کنیم فیلم‌های سخنرانان بزرگ را ببینید تا متوجه شوید در هنگام سخنرانی از چه حرکاتی برای موفقیت در سخنرانی و تاثیرگذاری بیشتر استفاده می‌کنند. سعی کنید حرکات دست‌ها و زبان بدن آن‌ها را درنظر گرفته و این مهارت‌ها را در خود تقویت کنید.
8. به عقایدی که با دیدگاه شما متفاوت‌اند دقت کنید
توجه کردن به نظرات و عقاید مخالف، شما را مجاب می‌کند در مورد باورهای قدیمی و پیش‌فرض خود دچار ابهام شوید. نباید تمام باورهای پیش فرض و دیدگاه‌های همگانی را درست و منطقی بدانید. با خودتان خلوت کنید و ببینید به کدام یک از باورهایتان پای‌بند هستید و کدام‌یک را می‌توانید کنار بگذارید.
9. شخصیت خود را بشناسید
اگر شخصیت خود را بشناسید، می‌توانید به راحتی نقاط قوت خود را بهبود دهید و نقاط ضعف‌تان را کنترل کنید. با درک نقاط قوت و استعداد‌های خود، موفقیت در انتظارتان خواهد بود. نقاط قوت همان مهارت‌ها و دانشی است که در طول زندگی به‌دست می‌آورید، در حالی‌که استعدادها ذاتی‌اند و در وجود شما قرار دارند.
تست‌های زیادی برای تعیین نوع شخصیت وجود دارد که با استفاده از آن‌ها می‌توانید به شخصیت خود پی ببرید. برای این منظور، ابتدا مشخص کنید جزء افراد برون گرا هستید یا درون گرا. سپس نقاط قوت، نقاط ضعف، فرصت‌ها و تهدیدها (تحلیل SWOT) را در یک جدول دسته‌بندی کنید. نقاط قوت و نقاط ضعف از عوامل درونی و فرصت‌ها و تهدیدها از عوامل محیطی هستند.
10. مهارت تفکر عمیق را کسب کنید
مراحل پیشرفت خود را درنظر بگیرید. از 1 تا 10 به خودتان امتیاز بدهید و ببینید چقدر در تمرین خودشناسی پیشرفت کرده‌اید. هر کار اشتباهی که انجام داده‌اید، هر بار که از کاری پشیمان شده‌اید، تصمیماتی که بدون فکر گرفته‌اید و زمانی که افکارتان نامنظم بوده است را یادداشت کرده و خود را بسنجید.
برای خود اهدافی درنظر بگیرید. اهداف بزرگ را به هدف‌های کوچک تقسیم کنید. در پایان روز از خود بپرسید:
- امروز چه کارهایی را به خوبی انجام دادم؟
- چه کاری می‌توانم انجام دهم تا فردا عملکرد بهتری داشته باشم؟
11. به دنبال پیشنهادها و انتقادات سازنده باشید
در رفتار و افکار همه‌ی ما نقایصی وجود دارد که باید برطرف‌شان کنیم. داشتن دیدگاه تک‌بعدی باعث می‌شود نتوانیم آن‌طور که باید پیشرفت کنیم. از پیشنهادات و انتقادهای سازنده اطرافیان خود استفاده کنید؛ البته آن را تنها از افراد شایسته (مربیان، اساتید و کسانی که شما را درک می‌کنند) بخواهید. آن‌ها حرفی به شما می‌زنند که نیاز دارید بشنوید، نه حرفی که دل‌تان می‌خواهد بشنوید.
12. زمانی را به مدیتیشن اختصاص دهید
مراقبه (مدیتیشن) یک تمرین عالی برای تقویت خودشناسی است. وقتی روی تنفس خود تمرکز می‌کنید، از هر چیزی که ذهن‌تان را منحرف و حواس‌تان را پرت می‌کند، دور خواهید شد.
اگر تازه کار هستید، یک تمرین 10 دقیقه‌ای کفایت می‌کند. در جایی ساکت و بدون سر و صدا بنشینید، از طریق بینی نفس بکشید و از دهان خارج کنید. در سکوت تعداد نفس‌هایتان را بشمارید. با این کار روی افکارتان متمرکز خواهید شد.
منبع: entrepreneur
